Gentle of laten huilen? Is er dan echt geen alternatief?

Slaaptraining is een veelbesproken onderwerp onder ouders en opvoedkundigen.

Methoden variëren van de traditionele 'Cry It Out' (CIO) aanpak tot de zachtere benaderingen van Gentle Sleep Coaching. Hoewel elk van deze methoden voordelen kan bieden, is het belangrijk om bewust te zijn van de mogelijke gevaren die ze met zich meebrengen, vooral wanneer ouders zich strikt aan één filosofie houden zonder ruimte voor flexibiliteit.

SlaapTraining

Standaard slaaptraining, is het proces waarbij ouders hun kleintje helpen om bepaalde slaapgewoonten te ontwikkelen die hem/haar leren om zelfstandig in slaap te vallen (en door te slapen gedurende de nacht).

Slaaptraining, zoals het nog vaak geportretteerd wordt, kan verschillende methoden omvatten, afhankelijk van de voorkeuren van de ouders. Enkele veelvoorkomende slaaptrainingstechnieken zijn onder meer:

1. Gecontroleerd huilen: Bij deze methode laten ouders hun kind kort huilen voordat ze hen troosten en kalmeren. De tijd tussen interventies wordt geleidelijk verlengd, met het idee dat het kind de kans krijgt om zelf te kalmeren en uiteindelijk zelfstandig in slaap te vallen.

2. Graduele extinctie - cry it out: Ook bekend als 'laten huilen', houdt deze methode in dat ouders hun kind laten huilen zonder onmiddellijke troost te bieden. De idee is dat de baby of het kind zo de kans krijgt om zelfstandig in slaap te vallen zonder afhankelijk te zijn van externe hulp.

3. Shuffle methode: Als een baby gewend is om te slapen met constante nabijheid van de ouders, kan het geleidelijk introduceren van afstand tijdens de slaap een vorm van slaaptraining zijn. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat ouders langzaam weglopen terwijl de baby in slaap valt, of zichzelf steeds verder in de kamer of uit de kamer verplaatst, het het idee het kind zo minder afhankelijk te maken van de nabijheid van de ouder.

De gevaren van Cry It Out

De Cry It Out methode, waarbij een baby wordt "getraind" zelf in slaap te vallen door hem te laten huilen zonder onmiddellijke troost, kan zowel emotioneel als fysiek belastend zijn voor het kind (en de ouders). Critici wijzen op mogelijke langetermijneffecten zoals verhoogde angst en verminderde ouder-kind hechting. Psychologisch gezien kan het laten huilen van een baby zonder respons leiden tot gevoelens van verlatenheid en stress bij het kind.

Deze slaaptrainingsmethodes worden nog steeds gezien als "het hulpmiddel bij uitstek" om een baby/kind te leren zelfstandig slapen. Deze methodieken gaan echter volledig voorbij aan de onderliggende (basis)behoeften en emoties van zowel baby's als ouders, evenals de potentiële langetermijneffecten van vroege ervaringen op de ontwikkeling van een kind.

Gentle Sleepcoaching

Gentle sleepcoaching, ook wel zachte slaaptraining genoemd, is een methode die zich richt op het bevorderen van gezonde slaapgewoonten bij baby's op een nurturing en verbindende manier. In tegenstelling tot traditionele slaaptrainingsbenaderingen, legt gentle sleepcoaching de nadruk op het opbouwen van een sterke ouder-kindband, met de idee dat een baby uit zichzelf zal evolueren naar onafhankelijke slaap, op hun eigen tempo en zonder hierin te trainen of te forceren.

Belangrijkste principes van zachte slaapcoaching:

1. Responsief ouderschap: Centraal bij gentle sleepcoaching staat het concept van responsief ouderschap. Dit betekent dat een ouder zich moet afstemmen op de behoeften en signalen van de baby, troost en geruststelling moet bieden en 's nachts snel moet reageren op het gehuil of de signalen van de baby. Door een veilige hechting te bevorderen, voelen baby’s zich veilig en ondersteund, wat essentieel is voor een gezonde slaapontwikkeling.

2. Geleidelijke overgangen: Gentle sleepcoaching erkent dat verandering tijd kost, vooral voor baby's die zich moeten aanpassen aan nieuwe slaaproutines. In plaats van plotselinge of drastische veranderingen door te voeren, omvat deze aanpak geleidelijke overgangen en zachte aanpassingen aan bedtijdroutines, slaapomgevingen en rustgevende technieken. Veelal wordt er gekozen om de baby zelf over deze veranderingen te laten beslissen en deze niet op te leggen aan de baby.

3. Respect voor individuele verschillen: Elke baby is uniek, met zijn eigen temperament, persoonlijkheid en slaappatroon. Gentle sleepcoaching respecteert deze individuele verschillen en erkent dat wat voor de ene baby werkt, mogelijk niet werkt voor de andere. Het moedigt ouders aan om slaap af te stemmen op de specifieke behoeften, voorkeuren en ontwikkelingsfase van hun baby.

4. Empathie en mededogen: Misschien wel het meest onderscheidende kenmerk van gentle sleepcoaching is de nadruk op empathie en mededogen. In plaats van nachtelijk ontwaken te beschouwen als verstoringen die moeten worden geëlimineerd, worden deze bij deze benadering gezien als mogelijkheden voor verbinding en comfort. Door met empathie en begrip op baby’s te reageren, helpen ouders vertrouwen en veiligheid op te bouwen, waardoor de basis wordt gelegd voor gezonde slaapgewoonten.

De gevaren van Gentle Sleep Coaching

Gentle Sleep Coaching, die een meer responsieve benadering promoot, kan ook zijn valkuilen hebben. Deze methode kan soms leiden tot inconsistenties, waarbij ouders moeite hebben met het stellen van grenzen uit angst het kind te overstuur te maken. Dit kan resulteren in oververmoeidheid bij zowel de ouders als het kind en kan de ontwikkeling van zelf-soothing vaardigheden van het kind vertragen. Bovendien kan de angst voor enig huilen leiden tot een overmatige afhankelijkheid van ouderlijke aanwezigheid, wat het voor een kind moeilijker maakt om onafhankelijk in slaap te vallen.

Binnen de gentle sleepcoaching wordt aangehaald dat je, door jouw aanwezigheid en continu ondersteuning, deze problemen net zou voorkomen en je kind uit zichzelf zal evolueren naar onafhankelijkheid en zelf- redzaamheid, maar de praktijk vertelt een ander verhaal. De filosofie die verspreid wordt bij Gentle Sleepcoaching is niet voor ieder gezin haalbaar. Wanneer ouders deze filosofie wensen te volgen maar hun leven hierop niet ingesteld is kan dit tot hevige conflicten leiden met emotionele uitputting tot gevolg.

Invloed van de maatschappij waarin we leven

In veel westerse culturen wordt de waarde gehecht aan het vroeg leren van zelfstandig slapen. Ouders worden vaak aangemoedigd om kinderen te trainen om in hun eigen bedje te slapen, soms met behulp van methoden zoals slaaptraining of het gebruik van specifieke routines. Ook zien we dat in vele gezinnen beide ouders uitwerken gaan om de rekeningen te kunnen betalen en het dus niet mogelijk is voor moeders om langdurig thuis te zijn voor hun jonge kinderen. Hierdoor komen kinderen vaak veel te vroeg in situaties waar ze moeten zelfredzaam zijn, wat een negatieve impact kan hebben om de hechting tussen ouder en kind en de algemene ontwikkeling van het kind.

De gevaren van strikte filosofieën

Het strikt volgen van één slaap(trainings)filosofie kan potentieel gevaarlijk zijn, omdat het niet altijd rekening houdt met de unieke behoeften en omstandigheden van elk kind en gezin. Elk kind is anders en wat voor het ene kind werkt, is mogelijk niet effectief voor het andere. Bovendien kunnen strikte methoden (ook de gentle methodes) ouders onder druk zetten om tegen hun instincten (of eigen noden) in te gaan, wat kan leiden tot stress en onzekerheid.

Het belang van flexibiliteit

Het is cruciaal voor ouders om een flexibele benadering te hanteren en open te staan voor aanpassingen gebaseerd op de reacties en behoeften van het kind. Een combinatie van methoden kan soms de beste resultaten opleveren. Het is belangrijk dat ouders zich ondersteund en geïnformeerd voelen, zodat ze beslissingen kunnen nemen die het welzijn van hun kind bevorderen en tegelijkertijd zorgen voor een gezonde ontwikkeling van slaapgewoonten.

Een gulden middenweg!

Een gulden middenweg vinden tussen Gentle Sleepcoaching en traditionele slaaptraining methoden kan ouders helpen om een evenwichtige benadering te hanteren die zowel effectief als empathisch is. Hier zijn enkele strategieën die deze balans kunnen bevorderen:

1. Ken de basis principes van goede slaap Om de slaap te kunnen vatten moet een kind 1. moe genoeg zijn, zonder oververmoeid te zijn. 2. voldoende verbinding gehad hebben met de ouder voor en bij bedtijd. 3. tot rust kunnen komen in het bijzijn van de ouder alvorens op bed gelegd te worden. Wanneer deze drie key principes al in acht genomen worden, kom je al een hele eind.

2. Routine en Rituelen Het ontwikkelen van een consistente avond- en bedtijdroutine met tijd voor verbinding en samenwerking zijn key bij het bevorderen van de slaap van je kleintje. Een routine helpt je kleintje te begrijpen dat het tijd is om te slapen. Dit kan activiteiten omvatten zoals een bad, het lezen van een boekje, een speeltje op de kamer, de dag navertellen, een rustig slaapliedje,...

3. Aanwezigheid in de Kamer Blijf als ouder op de kamer terwijl je kleintje in slaap valt, troost je kind, stel je kleintje gerust,... Wanneer jouw kleintje met jouw hulp en aanwezigheid de slaap kan vatten, kan je (indien gewenst) systematisch je hulp afbouwen. Deze afbouw stap kan enkel lukken wanneer de basis principes van de slaap gegarandeerd werden als ook een goede avond- en bedtijdroutine én een passende slaapomgeving. Als ouder kan je geleidelijk aan jouw aan aanwezigheid verminderen door steeds minder hulp te bieden of jezelf beetje bij beetje te verwijderen, zodat je kleintje de ruimte krijgt om zelf de slaap te vatten. (Dit zodra je kleintje hier klaar voor is én op het tempo van je kleintje, zonder strikte regels of strategieën)

4. Responsieve Maar Consistente Reacties Een balans vinden in hoe en wanneer te reageren op je kleintje bij dutjes, driftbuien en tijdens de nacht is cruciaal. Het is van belang om steeds te reageren op het huilen en de onrust van je kleintje. Hoe je reageert is afhankelijk van de noden van je kleintje en jou als ouder. Het belangrijkste is blijf consequent in de manier waarop je gaat reageren. Een jong kind leert de wereld kennen door een herhaling van patronen, hoe meer herkenning je kleintje ervaart, hoe geruster hij/zij zal zijn en hoe gemakkelijker je kleintje tot zelf- redzaamheid zal komen (wanneer hij/zij hier klaar voor is).

5. Flexibele Aanpassingen Erkennen dat aanpassingen soms nodig zijn, is een belangrijk aspect van een gebalanceerde benadering. Afhankelijk van hoe je kleintje reageert, zal je als ouder moeten aanpassen. Dit kan betekenen dat je soms meer aanwezig zal zijn als je kleintje ziek is, pijn heeft,...of meer onrust vertoont, of juist minder aanwezig als het kind tekenen van zelfstandigheid vertoont.

Conclusie

De sleutel tot een succesvolle balans tussen Gentle sleepcoaching en traditionele slaaptraining ligt in het begrijpen en respecteren van de individuele behoeften van het kind, terwijl ouders ook zorgen voor de nodige grenzen en consistentie die essentieel zijn voor veilige en gezonde slaapgewoonten. Het doel is om een liefdevolle, veilige en rustgevende omgeving te creëren waarin het kind leert zelf in slaap te vallen, ondersteund door de aanwezigheid en liefde van de ouders.

Wil je meer te weten komen over verbindend slapen, zonder aan je eigen grenzen voorbij te gaan?

Schrijf dan alvast 11 juni 2024 in jullie agenda voor het werbinar "EHB (zelfstandig) slapen, verbindende slapen"